کله چې دويمه اروپايي جګړه چې دوی يې نړيواله جګړه بولي او د دوی په اصطلاح ملګري ملتونه جوړ شول نو دغه مهال روسيه مخ پر قوت روانه وه، د روسيې د قوي کېدو لامل دا ؤ چې دغه مهال نه برتانيه پر خپل حال پاتې وه، نه هم هسپانيه او ايټاليه په خپل حال پاتې وه، همدارنګه روسانو د جرمني هټلر پوځ ته په روسيه کې ماتې ورکړه نو له دې امله ؤ چې روسيه بالاخره په نړۍ کې يو ابرقدرت هېواد وګرځېده.
که څه هم له دې مخکې چې روسیه د تزاريانو په لاس کې وه، هم يې د مسلمانانو په ځينو سيمو باندې حملې کړې وې او هغه سيمې يې تر خپل کنټرول لاندې راوستلې وې، خو دا ځل چې روسيه په شوروي اتحاد بدله شوې، او ځينې نور هېوادونه يې هم د وارسا د تړون په نامه له ځان سره ملګري کړي وو، نو يې خپل وحشيانه او يرغلګرې سترګې په افغانستان کې خښې کړې، لومړی يې په افغانستان کې د خپلو ګټو د تأمين لپاره ځينې لوستي خلک استخدام کړل او هغوی يې په يوه پټ ګوند کې سره راټول کړل.
خو دا چې د ظاهرشاه د حکومت په لمړيو کې هيڅ ګوند ته دازاد فعاليت اجازه نه وه نو دوی هم ازاد فعاليت نه شوای کولی، له دې امله يې د ګوند کارونه د څه مودې لپاره په ټپه ولاړ وو، خو کله چې سردار شاه محمود خان صدارت ته ورسېده او خپله کابينه يې جوړه کړه نو دغه شخص غربي ډيموکراسۍ ته سخت لېوال ؤ، بيخي ورته عصبنی شو، له دې امله يې يو فرمان صادر کړ چې د غربي ډيموکراسۍ د ترويج په خاطر به دې وروسته په افغانستان کې هر ګوند د ازاد فعاليت د تر سره کولو حق لري.
نوموړي دغه فرمان ظاهرشاه ته وړاندې کړ او هغه هم بې له دې چې د د فرمان وخت، شرائط او نور ضوابط وګوري، بلکې لاسليک يې کړ، دغه فرمان د رسنيو له لارې واورول شو.
دغه مهال نو د شوروي اتحاد ارمان چې د افغانستان لاندې کول او دلته کمونېزم منفوره مفکوره رائج کول وو، نور هم صرايت وکړ او د افغان کمونستانو ګوند يې جوړ او وروسته يې په افغانستان کې د وخت له حاکم «ظاهر شاه» څخه د ازاد فعاليت اجازه تر لاسه کړه، کمونستان د کې جي بي په لارښوونه د خلکو په استخدامولو پسې شول او څه ناڅه هغه خلک يې له ځان سره ملګري کړل چې يا يې په افغان ملت کې چندان ښه مخينه نه لرله او یا هم د واک تږي وو.
بالاخره کله چې افغانستان د داود خان واک ته ولوېده نو دوی په افغانستان د خپل حاکميت تصميم نور هم قوي کړ او د داود خان په خلاف يې مظاهرو، پټو غونډو او نورو هڅو ته دوام ورکړ، د داود خان ځان غوښتنه، عصبانيت، سرټمبه ګي او ځينې نور خويونه د دې لامل شول چې افغانستان بالخره د روسي ځيره خورو لاسونو ته ولوېده، تره کي په داود خان کودتاه وکړه، داود خان يې له خپل ټولې کورنۍ سره په ارګ په ناخبرۍ وواژه او د افغانستان اداره يې په خپل لاس کې واخيسته.
تر شپږو مياشتو حکومت وروسته د حفيظ امين لخوا د تره کي وژل او بيا د حفيظ امين لاسونو ته واک لوېدل نو د دغه ګوند تر منځ هم نفاق واچاوه او هم يې د افغانانو په اذهانو کې پخلاف نفرت خپور شو.
او د افغانستان حالات يې له واک ووتل، نو ببرک کارمل په ۱۳۵۸ هجري شمسي کال د روسانو په ټانګونو سپور افغانستان ته راغی او واکمن اعلان شو.
هغه مهال ښايي زياتو هېوادونو، خواخوږو او نورو وګړو روسانو ته ويلي وي چې پر افغانستان يرغل به يې زور اوبه کړي او نړيوال حيثيت به يې له سوپر څخه صفر ته راښکته شي، خو روسان د خپل زور او قوت په غرور کې وو، نو د چا خبره يې نه اورېده.
خو داسې وخت پرې راغی چې نه يې زور کار ورکړ او نه يې حکمت، بلکې هغه څوک چې دوی پرې ډېر نازېدل هم افغانانو له منځه يووړ. چې هغه ډاکټر نجيب ؤ.
سبا ورځ چې د هجري شمسي کال په حساب د سلواغې د مياشتې ۲۶ مه نېټه ده، د روسانو سور پوځ افغانستان په داسې حالت کې تخليه کړ، چې خپله ماته يې ومنله، کله چې د امو له سينده پورې وتل نو سخت يې ژړل او د هغه وخت ارمان يې کاوه چې خواخوږو به يې پر افغانستان د يرغل د نه کولو توصيه ورته کوله خو دا مهال نو له دوی څخه وخت تېر ؤ او لاسونه يې مروړل.
اوس چې امريکا هم د شوروي اتحاد په څېر ستره غلطي کړې او په افغانستان يې يرغل کړی نو اوس بايد د خپل حيثيت لحاظ وکړي او خپل عسکر له افغانستان څخه وباسي، تر څو له یوې خوا افغان ملت هم نور ژوند په هوساينه کې تېر کړي او بل خوا د امریکا پاتې حيثيت هم زيانمن نشي.
جوبايډن دې تېر شل کلنه جګړه وارزوي چې په افغانستان کې امریکايانو کومې لاسته راوړنې لرلې دي؟
خپل امريکايي ملت ته به څنګه حساب ورکوي؟
امريکا ته دسلواغې سبانۍ ورځ په حقيقت کې هغه ستر پيغام ورکوی کوم چې دغه ورځ د روسانو د سره پوځ په ماتې قائله اوس نو امريکا ته هم پيغامم ورکوي چې له دې ملت سره د جنګ له لارې رسيده ګي نشي کېدای.
