ترجمه: ابوعثمان غزنوی
ایالات متحده که هنوز زخمهای شکست نظامی تلخ و تاریخیاش در افغانستان التیام نیافته است، با ابری از مشکلات و بحرانها دست و پنجه نرم میکند و با هر خبر فوری جدیدی این وضعیت تیرهتر میشود؛ بحرانهایی که با انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴ امریکا همزمان شدهاند و راه بیرونرفت از آنها هم در آیندۀ نزدیک به چشم نمیخورد.
بزرگترین جنبش محصلان قرن ۲۱، نخستین محکمۀ جزایی یک رئیسجمهور امریکا (دونالد ترامپ)، درگیری بر سر قانون سقط جنین و از همه بدتر، دو جنگ بزرگ که تعداد تلفات آنها معمولاً در میان اخبار بحرانهای داخلی امریکا گم میشود، از مسایلی است که هر لحظه ذهن و هوش هر امریکایی را به خود مشغول ساخته است.
امریکاییهایی که اعتراضات ضد آپارتاید دهۀ ۱۹۸۰ یا تظاهرات علیه جنگ ویتنام در دهههای ۶۰ و ۷۰ میلادی را به یاد دارند، این روزها باور دارند که ایالات متحده در حال حاضر در یکی از چالشیترین وضعیتهای تاریخ خود قرار دارد. با این حال، نسلهای جوانتر هم متوجه وخامت اوضاع شدهاند. «پرتی کولکارنی» محصل پوهنتون «جورج واشنگتن» میگوید: «همه چیز در آتش است.»
تحلیلگران و تاریخنگاران هم از توصیف وضعیت کنونی جامعۀ امریکا اظهار عجز میکنند. پوهنتونهای سراسر امریکا این روزها شاهد تجمع حامیان فلسطین است.
«مینا بوز» مدیر اجرایی فاکولتۀ «دولت، سیاست عمومی و امور بینالملل» در پوهنتون «هوفسترا» میگوید، سرعت تحولات در امریکا آنقدر بالا رفته که ارائۀ تحلیل جامع دربارۀ وضعیت موجود تقریباً غیرممکن است.
او که مشغول جمعآوری تاریخچهیی از عملکرد رؤسای جمهور امریکا است، از مدتها قبل سعی داشته یک کتاب درسی درباره حکومت امریکا بنویسد؛ اما تاریخ در این کشور با سرعت سرسامآوری پیش میرود و نگارش این کتاب برای او دشوار شده است.
این استاد پوهنتون میگوید، بهمحض اینکه میخواهد «حتا یک پاراگراف» بنویسد، تحولات تازهیی از محاکمۀ ترامپ، تغییر قوانین سقط جنین یا اعتراضات محصلان به گوش رسیده و رشتههای او را پنبه میکند. او میگوید تعداد وقایع بیسابقه آنقدر زیاد شده که برای توصیف این «روزگار بیسابقه و این ناکجاآباد» کلمه کم میآورد!
تاریخنگاران باور دارند که امریکا یکی از پیچیدهترین دورههای تاریخ خود را پشت سر میگذارد، عصری که در آن اختلافات عمیق و برجستگی تفاوتها تقریباً بر تمامی جنبههای زندگی مردم این کشور سایه گسترده است.
برخی جنبش محصلان امروز امریکا را با جنبش ضد آپارتاید دهۀ ۸۰ میلادی مقایسه میکنند، اما «رابرت کوهن» استاد تاریخ در پوهنتون نیویارک که چندین دهه از عمر خود را وقف مطالعه جنبشهای محصلان کرده، میگوید این دو جنبش تفاوت دارند. کوهن می گوید، در دهه ۸۰ اثری از مدافعان رژیم آپارتاید در جامعه به چشم نمیخورد، اما امروز عدهیی با معترضان حامی فلسطین به مخالفت برخاستهاند و این دو گروه و پولیس امریکا، در محوطۀ پوهنتونها با یکدیگر درگیر هستند، درگیریهایی که در بعضی موارد به خشونت شدید کشیده شده است.
با اینحال، این تحلیلگر میگوید، این ۲ جنبش شباهت انکارناپذیری هم دارند؛ اینکه در هر دور جریان، مقامات امریکا – مخصوصا جریان راست افراطی جمهوریخواه – سعی کردند تظاهرات را سیاسی کنند و مقامات لیبرال پوهنتون ها را به دلیل عدم مقابله با این جنبشها تحتفشار قرار دهند.
کیت هاتنر محصل پوهنتون ایندیانا میگوید، با دیدن استقرار تکتیرانداز در بام ساختمان پوهنتون ایندیانا، به این نتیجه رسیده که «بلی، امریکا در آتش است.
این صحنه برای هاتنر یادآور احساسی است که او و دوستانش در سالهای گذشته با خود حمل کردهاند، اینکه چرا او و اطرافیانش نمیخواهند بچهدار شوند و کودکی را وارد دنیایی کنند که خود پیش چشم دارند؛ دنیایی که هاتنر و دوستانش در آن زیستهاند و بحرانهای بیشماری را پشت سر گذاشتهاند، از تیراندازیهای کور و ناآرامی گرفته تا جنگهای فرهنگی در امریکا.
حالا هم با برخوردهای تند مقامات امریکایی با محصلان معترض، هاتنر میگوید، سطح شدیدی از اضطراب را تجربه میکند. او در پیامی به یکی از دوستانش مینویسد: «بسیار مضطرب هستم. استادم در پوهنتون بازداشت شده و حالا ۳ امتحان نهایی من لغو شده است. چطور بگویم… مضطرب هستم.»
این محصل امریکایی میگوید، این روزها تنها در دو دورۀ زمانی احساس اندکی آرامش دارد، نخست وقتی است که مشغول رویاپردازی میشود و دیگری به هنگام خواب
نوئل مککافی» استاد پوهنتون «اِموری» در اتلانتای امریکا که در هنگام تلاش برای نجات یک محصول دختر از ضربات پولیس امریکا، بازداشت شده، مقامات امریکا را از سرکوب معترضان و اعزام نیروهای امنیتی بر حذر داشته و آنها را به گفتگو با محصلین دعوت میکند. مککافی که آزادی اندیشه و حق اعتراض را از اصول و ارزشهای اساسی پوهنتونها میداند، میگوید حضور نیروهای امنیتی در پوهنتونها این ارزشها را زیر پا میگذارد.
او خطاب به مقامات امریکایی میگوید: «بهجای آنکه پولیس را به پوهنتون فرستاده و خیمه های معترضان را جمع کنید، چرا یک خیمه نمیخرید و با اردو زدن کنار معترضان، با آنها وارد گفتگو نمیشوید؟ از چه چیزی میترسید؟»
نمیتوان دقیقاً گفت تعداد بحرانها در امریکا از چه زمانی تا این حد افزایش یافته، اما برخی تحلیلگران باور دارند که بهقدرترسیدن ترامپ در ۲۰۱۶، همهگیری کرونا و حمله به ساختمان کنگرۀ امریکا در ۲۰۲۱ نقاطی هستند و در نهایت شکست نظامی امریکا در افغانستان که تاثیر پررنگی در تاریخ امریکا داشتهاند.
این در حالی است که صرف نظر از جنگ جاری اوکراین و جنگ غزه، مسایل داخلی و بینالمللی زیادی هستند که میتوانند در ماههای آینده اوضاع امریکا را حتا از این هم بدتر کنند.