راپورتاژ: عبدالرحمن
د افغانستان د ولسمشرۍ د لانجمنو او درغليو ډکو ټاکنو لومړنۍ پايلې د درې مياشتني ځنډ وروسته پرون د مرغومي په لومړۍ د يکشنبې په ورځ اعلان شوې چې یو شمير ټاکنيز نوماندان وايي، هيڅکله به دغه پايلې ونه مني.
د دغه انتخاباتو پايلې په تير وخت کې په ټاکنو کمېسيون کې د اختلافاتو، په رايو کې د درغليو- تقلب، د خلکو د کمرنګه ګډون، تخنیکي او نورو بيلابيلو ستونزو له کبله درې مياشتې ځنډول شوې وې، چې لا هم د درې لکه رايو پر سر جنجال پر خپل ځای پاتې دی.
د ټاکنو خپلواک کمېسيون پرون د ۱۳۹۸ د ولسمشرۍ ټاکنو په لومړنيو پايلو کې اشرف غني د (۹۲۳۸۶۸) رايو په ترلاسه کولو چې ۵۰.۶۴ سلنه رايې برابرېږي ګټونکی اعلان کړ.
د دغه انتخاباتو بل کانديد د پخواني ګډ حکومت شريک باڼی ډاکټر عبدالله دی چې د ټاکنو کمېسيون د اعلان کړو لومړنيو پايلو پر بنسټ يې اوه لکه ۲۰ زره او ۹۹ رایې ګټلي دي چې د رایو سلنه یې ۳۹،۵۲ جوړيږي.
د لومړنيو پايلو تر اعلان وروسته ځينو نوماندانو دغه پايلو ته غبرګون وښود او د نه منلو غږ يې پورته کړ.
د ثبات او همپالنې ټيم مشر او ولسمشرۍ ته نوماند ډاکټر عبدالله عبدالله وويل، دا پایلې به هيڅکله ونه مني، ځکه چې په وینا یې ناپاکې رایې پکې دي او د شکاياتو کمېسیون له لارې به خپل اعتراض وکړي.
هغه وويل، چې درغلي کوونکي نه شي کولای چې د ناپاکو رايو له لارې بيا واک تر لاسه کړي او ويې ويل چې په ټول ځواک به د خلکو د پاکو رايو دفاع وکړي.
په عين حال کې د ولسمشرۍ نورو نوماندانو هم د دغه ټاکنو د نه منلو ګواښ کړی چې رحمت الله نبيل او لطيف پدرام د لومړنيو پايلو له اعلان وروسته وويل، چې د ټاکنو کمېسيون حقوقي چوکاټ ته په نه پاملرنې او په پلويتوب لومړنۍ پايلې اعلان کړې چې هيڅکله ورته دغه پايلې د منلو نه دي.
د افغانستان د ټاکنو کمېسيون د پايلو تر اعلان وروسته وويل، که هر نوماند د پايلو پر دغه اعلان اعتراض لري نو د ټاکنو شکاياتو کمېسيون سره دې تر دې ورځو ثبت کړي، چې د سرچينو په وينا یو شمير نوماندانو خپل ګڼ شکايتونه ثبت کړي دي.
پرون یکشنبه ناوخته په کابل کې دامریکا سفير هم د ټاکنو لومړنيو پايلو اعلان ته محطاتانه څرګندونې کړي په خپله ټويټرپاڼه يې ليکلي، چې وروستيو پايلو اعلان ته ډيرو نورو ګامونو ته اړتيا ده.
د ټاکنو د لومړنيو پايلو اعلان په داسې حال کې کيږي چې لا هم ګڼو نوماندانو شکایتونه لرل او په وينا يې د دوی دغو شکايتونو ته رسيدګي نه ده شوې او غوښتنې يې نه دي ځواب شوي.
د شنونکو په باور، دا چې د دغه پايلو په اعلان کې د اشرف غني ګټونکې کچه ډيره ټيټه ده چې ۵۰.۶۴ جوړيږي ښايي د شکاياتو کمېسيون د لومړنيو پايلو د اعلان، او تقلبي رايو په اړه شکايتونه جدي وڅيړي او دومره رايې باطلې اعلان کړي چې یو لوری يې هم ګټونکی نه شي چې انتخابات به دوهم پړاو ته ولاړ شي.
همدارنګه په انتخاباتو کې د خلکو د کم ګډون له کبله هم د یوه حکومت په رامنځته کيدو شکونه زيات دي.
افغانستان شاوخوا اته ديرش ميلونه نفوس لري چې په انتخاباتو کې ټولې رايې له دوو ميليونو کمې ، هغه هم له درغليو، تقلب، او تخنيکي ستونزې ډکې دي چې د ټاکنو د مشروعيت سوال هم تر پوښتنې لاندې نيول کيږي او ښايي دوهم پړاو ته د ولسمشرۍ ټاکنو د ورتلو لامل وګرځي.
