محترم خیرالله شینواري صیب ښه راغلاست! د لومړۍ پوښتنې په توګه که راته ووایاست؛ د هیواد په پلازمینې کابل کې ستاسو په ګډون ځینې شنونکي، لیکوالان او دسولې فعالان په نښه شول!
د دې وحشیانه بریدونو تر شاه د کومو کړیو لاس دی؟
شینواری: سلامونه او نېکې هیلې تاسو او ستاسو قدرمنو لېدونکو ته وړاندې کوم
ستاسو د لومړۍ پوښتنې په ځواب کې باید ووایم چې دغه بریدونه تر ډېره په هغو کسانو کېږي او شوي چې د افغانستان د حالاتو په ځانګړې توګه د جګړې او سولې په تړاو متفاوت نظریات لري، د افغانستان په خاوره کې روانه جګړه د پردیو یرغل ګڼي، په جګړه کې ملکي تلفات غندي، جنګي جنایتونه رابرسېره کوي او د معضلې حل د جګړې د دوام له لارې نه بلکې د سولې له لارې غواړي، او پدغسې خلکو بریدونه د هغه چا کار ګڼل کېدای شي چې نه یواځې د سولې مخالفین دي بلکې عملاََ د سولې دښمنان دي، دوی د سولې د هرې کوچنۍ هڅې د سبوتاژولو کوښښ کړی، دوی ته په روانه جګړه کې هېڅ بېعزتي نښکاري خو سولې ته د عزت او بېعزتۍ بندونه اچوي، دوی په جګړه کې هېڅ سره کرښه نلري خو سولې ته سرې کرښې جوړوي، دوی په جګړه کې هېڅرنګه حقوقو ته واداره ندي خو په سوله کې رنګارنګ حقوق لټوي، جګړه د دوی لپاره واک دی، قرارداد دی، فساد دی، پیسې دي، ځمکې دي، بلند منزلونه دي او رنګارنګ مزې او چړچې دي، دا بریدونه د همدې خلکو کار دی او د دې تر شا مستقیما د همدوی لاس دی.
کابل ټکی کام: په افغانانو تحمیل شوې رسنۍ دطالبانو خلاف منفي فکر خپروي، تاسو د رسنیز فکري یرغل او طالبانو په عملي ژوند، فکر او تګلاره کې څه تفاوت ولید؟
شینواری: زما له آنده طالبان تقریبا همغه پخواني طالبان دي، دوی د شر او فساد په وړاندې سر راپورته کړ او بیا د امریکایي یرغل مقابل کې ودرېدل، دوی په ۲۰۰۱ کې هم د امریکا د یرغل ضد وه او په ۲۰۱۹ کې یې هم په وړاندې ولاړ دي، دوی په ۱۹۹۵ کې هم د اسلامي نظام نفاذ غوښت په ۲۰۱۹ کې یې هم غواړي، دوی د خپل نظام پر مهال هم د بې عدالتۍ ضد مبارزه کوله او اوس یې هم دغه شعار دی، دا میډیا ده چې کله طالب ته یو ټایټل ورکړي، کله بل، کله طالب په یو چا پورې وتړي کله یې په بل چا، دا د دوی ماموریت دی، مجبوریت دی او تجارت دی، خو په حقیقت کې طالبان همغه خلک دي چې ول، کوم څه چې مونږ هلته ولیدل او هغه بدلون چې مونږ هلته محسوس کړ هغه د طالب مشرانو سیاسي تجربه وه چې پخوا کمه او اوس زیاته شوې وه، هغوی اوس د نیوکو او ترخو خبرو د اورېدو ګرده پیدا کړېوه، هغوی اوس د لویې حوصلې او زغم څښتنان ول، په خپلو پخوانيو سهوو یې اعتراف کاوه او د ځوانې انرژۍ د کارولو پلویان ول چې دا زمونږ لپاره نوی بدلون وه، باقي د طالبانو ریښتینی انځور ریښتیا هم تر هغه ډېر متفاوت دی کوم چې په کابل کې ښودل کېږي.
کابل ټکی کام: طالبانو سره تاسو په کومو مهمو موضوعاتو خبرې وکړې؟
خصوصاً د نهه پړاویز مذاکراتي بهیر په اړه مو بحث وکړ که نا؟
شینواری:مونږ له طالب مشرانو سره په مختلفو مسائلو اوږدې خبرې لرلې، مونږ د روانې جګړې په تړاو، د سولې د پروسې په تړاو، د ۹ پړاوه مذاکراتو په اړه، د سولې د ممکنه تړون په هکله، په جګړه کې د ملکي تلفاتو په کموالي، ملکي خدماتو په تامین، د دوی د کنترول لاندې سیمو کې ښوونې روزنې او روغتیايي خدماتو ته د خلکو لاسرسی، د ټولګټو پروژو په امنیت ساتلو، د جنګي جنایاتو په مخنیوي او نورو مهمو مسائلو تراخه، خواږه او جالب بحثونه لرل چې د مثبتو پایلو طمع یې لرو.
کابل ټکی کام: دسیمې یو شمېر هیوادونو ته دطالبانو وروستي رسمي سفرونه څنګه تشریحوئ، دابه وکولای شي چې د یو فشار په ترڅ کې امریکا رسمي خبرو او لاسلیک ته راوګرځوي؟
شینواری: سیمه ایزو هیوادونو ته د طالب مشرانو سفرونه د دوی سیمه ایزه ډپلوماسي څرګندوي، دا ښيي چې طالبان اوس هغه پخواني طالبان ندي، دوی د امریکا په وړاندې د یوې پیاوړې سیه ایزې اجماع په جوړولو بریالي شوي او کولای شي چې امریکا اوس په خپلو سیمه ایزو مخالفینو هم چلینج کړي او پدې هیوادونو هغه نرېټیف پیاوړی کړي کوم چې طالبان له کلونو ورته کار کوي، مونږ ولیدل چې کله ټرمپ مذاکرات وځنډول نو تر هر څه وړاندې همدا هیوادونه وه چې د ملامتۍ ګوته یې امریکا ته ونیوه او بېرته یې د مذاکرې مېز ته د راتګ غوښتنه وکړه، دا پخپل ذات کې د سولې د پروسې لپاره یوه قوي حمایه وه چې ټول افغان ولس د دې پروسې د بریا انتظار باسي.
《دوه پوښتنې په لنډو ټکو راته ځواب کړئ》
کابل ټکی کام:له مذاکراتي میز څخه دامریکا شاتګ تیښته او که په طالبانو سیاسي فشار بولئ؟
شینواری: زه به ووایم چې امریکا له مذاکرې تېښته نه بلکې د یوې لنډې دمې لپاره ځان وویسته، ځکه چې په جوړه شوې موافقتنامه کې د امریکا لپاره هیڅ نشته، او پس له ۹ پړاوه مذاکرې یوه زبرځواک ته د داسې بې لاسته راوړنې پایلې منل ریښتیا هم د زهرو غړپ دی، خو امریکا بله چاره هم نلري، دوی فقط غوښتل چې که طالبان ووېروي چې وروسته له دومره پرمختګه که دا هر څه ناکامېږي نو ښه به وي چې یو څه امتیاز امریکا ته هم و منل شي، خو دا د خپل دښمن په اړه د امریکا ناسم پوهاوی دی چې مخکې هم څو ځلې تکرار شوی.
کابل ټکی کام:داسلامي نظام اعادې، او د اشغال پای ته؛ د طالباني، که افغاني او اسلامي شرطونو نام ورکوئ؟
شینواری: ستاسو د سوال د دویم جز په ځواب کې به په لنډه توګه ووایم چې د اسلامي نظام اعاده او د یرغلګرو وتل طالباني شرائط نه بلکې با العموم د افغانانو غوښتنه ده چې زمونږ له سپېڅلو ارزښتونو اسلام او افغانیت سره په تطابق کې دي.
شپږم: زمونږ د معلوماتو مطابق حکومت د وروستیو بندیانو په تبادله کې کوم خاص رول نه درلود، یواځې امریکایانو په اخیري مرحله کې معلومات ورکړل چې داسې یو توافق له طالبانو سره شوی، نو دوی هم د تبادلې اعلان تېر کړ.
کابل ټکی کام: د بندیانو په تبادله کې دامریکایي او طالب مرکچیانو څخه علاوه د کابل ادارې دخالت او مرسته وه!؟
که وي؛ ولې په هغه ورځ چې حکومت مشر غني اعلان وکړ خوشي نشول، که نه وي دا د دې ادارې په شعاري خپلواکۍ یو جارحانه برید نه دی؟
شینواری: زمونږ د معلوماتو مطابق حکومت د وروستیو بندیانو په تبادله کې کوم خاص رول نه درلود، یواځې امریکایانو په اخیري مرحله کې معلومات ورکړل چې داسې یو توافق له طالبانو سره شوی، نو دوی هم د تبادلې اعلان تېر کړ.
شینواري صیب! ډیره مننه چې کابل ټکي کام ته مو وخت ورکړ.
