راځئ د کابل ناولی سيند په ښکلې تفريحي ساحه بدل کړو!

سعيد غلجی
د کابل سيند د پغمان غرونو له اونۍ درې څخه سرچينه اخلي او د کابل ښار په منځ کې مخ په ختيځ بهيږي، په ماهيپر تیريږي او بيا د پنجشير او کنړ د سيندونو تر څنګ؛ له نورو خوړونو سره يو ځای کيږي او بالآخره پښتونخوا ته رسيږي او بيا اباسين ته ورګډيږي.
په جغرافيوي لحاظ واقعاً د کابل سيند؛ کابل ښار ته خورا زياته ښکلا وربښلې، ځکه چې د ښار په غوټ منځ کې تېر شوی او د ښار په ګڼه ګوڼه کې یې يوه پراخه ساحه رامنځ ته کړې. پخوا چا دغه شان ناولې اوبه او ډیرانونه نه شول ورغورځولی، بلکې يوازې د غرونو او بارانونو طبيعي اوبه به پکې روانې وې، ځای ځای پر سيند دپاسه پلونه وو، نو د تفريح تر ټولو غوره ځای همدا د کابل سيند بلل کیده.
دا چې اوس وچکالي راغله، واورې او بارانونه نشته چې کابل سيند پرې ډک شي، د باراني اوبو د ايسارولو لپاره مو هم هيڅ کار نه دی کړی، له ځمکې اوبه را وباسو نو د اوبو سطحه هم ډېره ښکته تللې، مګر بيا هم د کابل سيند څخه د ښار په ښايست کې کار اخيستلی شو. ځکه دا د کابل ښار په منځ کې يوه پراخه او اوږده غځېدلې خالي ساحه ده، که دغه سيمه ښکلې کړو، نو ټول ښار ورسره ښکلی کيږي.
خو متأسفانه اوس بالعکس؛ د کابل سيند د ښايست پر ځای، د ښار د بدرنګۍ باعث شوی. ځکه اوس کابل سيند، سيند نه دی پاتې، د مردارو اوبو يوه لویه وياله او د ښار په منځ کې غځېدلی ډېران دی، داسې بد او تريخ بوی ترې خپريږي، چې د انسان پر سر درد کړي. نو په کابل ښار کې د هوا د ککړتيا برخه کې د کابل سيند ونډه هم خورا زياته ده، ځکه له ډېرې اوږدې مودې څخه ګند پکې جمع شوی او دغه مرداره وياله د ښار په منځ کې تېره شوې او ډېره زياته ساحه یې تر بر لاندې نيولې. د ښار د ټولو ناولو اوبو ويالې همدې سيند ته رابهيږي، پوډريان خو یې ترې ټول کړل، خو اوس ټول سيند له کوڅه ډبو سپيو ډک دی.
لنډه دا چې د کابل سيند موجوده وضعيت کابل ښار خورا بدرنګه کړی، د ښار ټول ښایستونه یې کم رنګه کړي او د کابل ښاروالۍ لپاره هم د شرم پېزوان جوړ شوی. په واټونو او څلور لارو کې د ښايست څلي جوړول او نور نمايشات هغه وخت خوند کوي، چې لومړی ښار له ډېرانونو او ګندګيو څخه صفا کړو.
نو بناءً د کابل ښاروالۍ او نورو اړوندو ادارو يو مهم مسؤليت همدا دی، چې د کابل سيند او نورو ناوليو ويالو او ډيرانونو د ختمولو او په سمسورو او شنو ساحو بدلولو لپاره سمدستي اقدامات وکړي.
ځکه د ډيرانونو او بد بويه ويالو صفا کول او د شنو او زرغونو سيمو رامنځ ته کول د خلکو په روحي او رواني حالت خورا مثبت اغېز کوي، هوايي ککړتيا ورسره ختميږي او تر يوه حده مکروبي امراض هم ورسره کميږي. همداراز؛ په عين حال کې پاک او ښکلی ښار د پاکو او مهذبو ښاريانو استازيتوب کوي. نو د کابل ښار د ښکلا لپاره بايد په هره برخه کې هڅې وشي، د سړکونو، واټونو او څلور لارو ښایسته کول هغه مهال خوند کوي، چې لومړی سيمه صفا کړو، بد بويي او ډيرانونه ختم کړو او د ښار د صفايي لپاره بنسټيز کار وکړو.
د کابل ښار همدغه ناولی سيند په ډېر کم مصرف او لنډه موده کې په خورا ښکلې تفريحي سيمه بدلولی شو، هغه داسې چې لومړی له سيند څخه د ناوليو اوبو ويالې جلا کړو او د هغو لپاره سرپټې ويالې جوړې کړو، ورپسې د باراني اوبو لپاره د کابل سيند په منځ کې يوه بله نسبتاً کوچنۍ او مناسبه وياله جوړه کړو، له سيند څخه کثافات ټول کړو او بيا د دغې کوچنۍ ويالې دواړو خواوو ته ښايسته زينتي ونې بوټي وکرو، نو که چېرې د بارانونو اوبه کمې وې، هماغه کوچنۍ وياله کې به بهيږي او که اوبه زياتې شوې، نو خير دی ټول سيند دې له اوبو ډک شي، ونو ته کوم تاوان نه شي رسولی.
داسې ښکلی ځای به ترې جوړ شي، چې خلک به چکر ته ور روان وي او ټول کابل ښار به پرې ښکلی او زرغون ښکاري.
البته؛ دا کار يوازې د حکومت مسؤلیت هم نه دی، بلکې ټول ښاريان مکلفيت لري، چې د خپل ښار پاک ساتلو ته توجه وکړي، دا ښار خو بل چا نه دی ناولی کړی، خو همدغو ښاريانو غفلت کړی او دغه حد ته یې رسولی، نو بيرته پاکول یې هم د دوی مسؤلیت دی.
نو د ټولنيزو کارونو لپاره بايد حکومت او رعيت دواړه تر خپله وسه په خپلو کې همکاري وکړي، نه يوازې حکومت هر څه سمولی شي او نه يوازې رعيت، بلکې تر څو چې رعيت سم نه شي، حکومت نه شي سمېدلی، ځکه حکومت له همدغه رعيت څخه جوړ شوی.
نو که کابل ښاريان او حکومت په ګډه د ښار د صفايي او زينت لپاره رښتينې هڅې وکړي، راتلونکی پسرلی د کابل همدغه ناولی سيند او نور ډیرانونه په ښايسته تفريحي سيمو بدليدلی شي.
په اخر کې بايد ووايو، چې د دغه شان چارو تر سره کول د نظام لپاره هم خورا زياته تبليغاتي ګټه لري، ځکه دا يو ښکاره عمل دی، ټول ښاريان یې ويني او هر افغان پرې خوشحاليږي. بالعکس؛ ځينې کارونه بيا داسې وي، چې د هېواد لپاره به خورا مهم او بنيادي حيثيت لري، خو هر څوک یې پر اهميت نه پوهيږي، مګر دغه شان ښکاره او نمايشي کارونه هر څوک ويني او تأييدوي.
ومن الله التوفيق